A comparative study on the education systems in the Turkic countries

Authors

Keywords:

Turkic World, Education and Training, Comparative Education.

Abstract

Bu araştırmanın amacı, Türk Dünyası'ndaki eğitim ve öğretimin yapısını incelemek ve bunları birbirleriyle karşılaştırmaktır. Çalışmada Türk Dünyası eğitim ve öğretim sistemlerinin genel yapısı, gelişimi ve mevcut durumu araştırılmış ve karşılaştırılmıştır. Karşılaştırmalı eğitim olan bu çalışmada, farklı eğitim sistemlerinin ayrı unsurlarını bir bütün olarak inceleyen yatay bir yaklaşım kullanılmıştır. Bu ülkelerdeki eğitim ve öğretim sistemleri, eğitim kurumlarının aşamaları, öğrenci yetiştiren kurumların yapısı, öğrencilerin okullara kabul koşulları, eğitim süresi, yüksek öğretim ve lisansüstü eğitim durumu incelenmiştir. ve değerlendirildi. Türk Dünyası ülkelerinin eğitim ve öğretim sistemleri önce tek tek araştırılmış ve elde edilen bilgiler ışığında açıklamalar yapılmış, daha sonra bu bilgilerle tablo oluşturulmuş, tablolardaki bilgiler analiz edilmiş ve açıklamalar yapılmıştır. önemli ve kayda değer bilgilerle masanın altında. Sonuç bölümünde tüm ülkelerin tablolarındaki bilgiler özetlenmiş, mevcut durumları karşılaştırılmış ve değerlendirmeler yapılmıştır. Veri toplama aşamasında; Türk Dünyasında uygulanan eğitim ve öğretim sistemlerine ilişkin tez, kitap, dergi ve makaleler gibi basılı bilimsel kaynaklar kullanılmıştır. Elde edilen veriler, araştırmanın amaçları doğrultusunda belirlenen kriterlere göre betimsel analiz yaklaşımı kullanılarak analiz edilmiştir. Sonuç olarak, Türk Dünyası eğitim ve öğretim yapısında benzerlik ve farklılıklar olduğu tespit edilmiş ve bu tespitler ortaya çıkarılmıştır. Türk Dünyası, eğitim ve öğretimde ortak kalite standartları oluşturmalı, bu standartları programlarına yansıtmalı, eğitim ve öğretimi seçkin medeniyetler düzeyine getirmek için iyileştirici çalışmalar yapmalıdır.

Downloads

Download data is not yet available.

References

Agamaliyev, R. (2020). Azerbaycan Cumhuriyeti eğitim sistemi. https://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/Milli_Egitim_Dergisi/144/agamaliyev.htm (Erişim Tarihi: 12.08.2020).

Akhmadjonov, K. (2019). Özbekistan’daki üniversitelerde Türkçe öğrenen öğrencilerin Türkçe öğrenmeye ilişkin tutum ve motivasyonları (Taşkent örneği). Yayımlanmamış doktora tezi, Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.

Akimcan, K. B. (2008). Bağımsızlık sonrası Kırgızistan ortaöğretim ders kitaplarında din anlatımı. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.

Aksoy, E. (2013). ABD (New York), Finlandiya, Singapur ve Türkiye’de öğretmen eğitimindeki dönüşümler (2000-2010). Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

Alım, M. (2009). Coğrafya eğitimi öğrencilerinin Türk dünyası algıları (Atatürk Üniversitesi örneği). Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, VI(2): 574-586.

Alimbekov, A. (2001). Kırgız Cumhuriyeti ve eğitim sistemi hakkında genel bilgi. Türk Yurdu, 21(171): 13-15.

Alimbekov, A. vd. (2017). Kırgızistan eğitim raporu. Türk Dünyasının eğitim sistemleri ve sorunları, eğitim raporu (2017). Ankara: Pegem A Yayıncılık.

Alkan, C. (2001). Türk Millî Eğitim sisteminin 2000’li yıllarda yeniden yapılanmasının temel esasları, eğitimde yansımalar VI. Ankara: H.H. Tekışık Eğitim Araştırma Geliştirme Merkezi. 397-398.

Avcu, S. A. & Zholdasbekova, A. (2018). Bağımsızlıklarının yirmi yedinci yılında Türk Cumhuriyetleri (Kazakistan). İnceleme araştırma dizisi, Yayın No: 61. Editörler: Doç. Dr. Ayşe Çolpan Yaldız, Dr. Murat Yılmaz, Yayın Koordinatörü: Harun Sarıgül, ISBN: 978-9944-237-74-1. Ankara: SalMat Basım Yayıncılık Ambalaj San. Ltd. Şti.

Azerbaycan Eğitim. (2020). Azerbaycan eğitim sistemi. https://www.azerbaycanegitim.com/azerbaycan-egitim-sistem/ (Erişim Tarihi: 15.07.2020).

Azerbaycan Cumhuriyeti Eğitim Bakanlığı. (2020). https.//www.edu.gov.az (Erişim Tarihi: 15.05.2020).

Azerbaycan’ın Eğitim Durumu. (2020). Eğitim kalitesi. http://tehsil.20m.com/islahat/isl1-1.htm (Erişim Tarihi: 22.02.2020).

Baki, A. & Bektaş Baki B. (2016). Türkiye’nin ve Almanya’nın ortaöğretim matematik programlarının karşılaştırılması. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education 7(1): 229-258.

Bay Erdal vd. (2017). Türk Dünyası birliği algısı (The Perception of Turkish World Union). Gazi Akademik Bakış Dergisi, 11(21).

Bayram, H. (2011). Sosyal bilgiler öğretiminde Türk Dünyası. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.

Bolatova, A. (2019). Sovyetler Birliği döneminden günümüze Kazakistan eğitim sistemi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.

Çeltikçi, O. & Nurbolat, S. (2016). Türkiye-Kazakistan eğitim sistemlerinin karşılaştırılması. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 58: 38-48.

Demir, S. B. vd. (2013). 4+4+4 yeni eğitim sistemi’nin yansımaları: beşinci sınıflardaki eğitim ve öğretim sürecinin branş öğretmenlerinin görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi. Turkish Studies, 8(9): 1081-1098.

Demirel, Ö. (2000). Karşılaştırmalı eğitim. Ankara: Pegem A Yayıncılık.

Dinçsoy, Ö. (1995). 2000’e Beş Kala Türk Eğitim Sistemi. Ankara: Türk Demokrasi Vakfı, Ekin Matbaacılık, 51.

Dosbolov, A. (2019). Ayşe Çolpan Yaldız ve Murat Yılmaz (ed.) (2018). Bağımsızlıklarının yirmi yedinci yılında Türk Cumhuriyetleri. Ankara: Ahmet Yesevi Üniversitesi Mütevelli Heyet Başkanlığı Yay.. bilig, Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 89: 237-241.

Duymaz, A. (2015). Türkmenistan’da kültürel kimliğin kaynağı olarak Dede Korkut geleneği. Millî Folklor Dergisi 107: 19-33.

Dündar, H. (2016). Türk dünyasında eğitim. Ankara: Pegem Akademi.

Edunews. (2019). Образование в yзбекистане. https://edunews.ru/education-abroad/sistema-obrazovaniya/uzbekistan.html (Erişim Tarihi: 08.11.2020).

Eğitim Kanunu. (1993). Azerbaycan Cumhuriyeti. Bakü: Öğretmen Yayıncılık.

Ergün, Muammer. (1997). Azerbaycan eğitim sistemi. Eğitim Yönetimi Dergisi, 3(4) Güz: 499-514.

Ergün, M. (2008). Cumhuriyet dönemi eğitim tarihi. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi 6(12): 321-348.

Eyüboğlu, K. (2017). Türk dünyasında yer alan ülkelerin makro performanslarının karşılaştırılması. bilig, Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, Güz, 83: 331-350.

Findhow. (2018). Kazakistan’da doktora. https://findhow.org/1269-kak-postupit-v-doktoranturu-phd-v-kazahstane. html (Erişim Tarihi: 04.09.2020).

Gadimov, C. (2008). Türk yazılı basınında Türk Dünyası. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.

Gökdağ, B. A. (2013). Türkmenistan’da dil politikaları. Yeni Türkiye, 53: 1-11.

Gül, Y. E. (2019). Günümüz Türk Devletlerinde Örgün Eğitim. Nobel Bilimsel Eserler, Ankara.

Gülüm, K. vd. (2016). Üniversite öğrencilerinin Türk Dünyası algısı ve bilgi kaynakları. Turan Stratejik Araştırmalar Merkezi Dergisi, V(18): 69-79.

Gürsoy-Naskali, E. (2002). Bağımsız Türk Cumhuriyetlerinde dil politikaları, bağımsızlıklarının 10. yılında Türk Cumhuriyetleri (Editörler: Emine Gürsoy Naskali, Erdal Şahin). Haarlem-Hollanda: SOTA Yayınları, 55-61.

Horak, S. (2013). Educational reforms in Turkmenistan: good framework, bad content?, Central Asia Policy Brief, no. 11, The George Washington University: 2-7.

İdayeva, A. (2015). Kırgızistan eğitim sistemi. Türk Dünyasında Eğitim. Hakan Dündar (Editör), Ankara: Pegem Akademi, 125-139.

İnci, S. (2009). Türkiye sosyal bilgiler programının karşılaştırılmalı incelenmesi (Kanada (Ontorıo), İrlanda, ABD (New York, Kaliforniya), Finlandiya, Yeni Zelanda). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.

Kabaran, G. G. & Görgen, İ. (2016). Güney Kore, Hong Kong, Singapur ve Türkiye’deki öğretmen yetiştirme sistemlerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2): 478-495.

Kalemoğlu, Y. V. & İmamoğlu, A. F. (2014). Türk ve İngiliz eğitim sistemlerine ilişkin sayısal verilerin karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 3(1): 406-418.

Kaplankıran, İ. (2017). Kazakistan Cumhuriyeti’nde eğitim sisteminin tarihî seyri ve günümüzdeki yapısı. Ana Dili Eğitimi Dergisi (Journal of Mother Tongue Education), 5(1): 31-47.

Kaplankıran, İ. (2016). Kazakistan Cumhuriyeti’nde eğitim sisteminin tarihî seyri ve günümüzdeki yapısı. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 5(1): 31-47.

Kara, A. & Solak, F. (2017). Bağımsızlıklarının 25. yılında Türk Cumhuriyetleri (siyasi, ekonomik ve kültürel gelişmeler). İstanbul: Seçil Ofset, Türk Dünyası Belediyeler Birliği (TDBB) Yayınları, No: 23.

Karaağaçlı, A. (2012). Türkmenistan’ın siyasal ve anayasal yapısı. http://www.turansam.org/ makale.php?id=4465 (Erişim Tarihi: 15.10.2020).

Karaçalı, H. (2012). 7. Sınıf öğrencilerinin zihin haritasında Türk Dünyası algısı. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

Kaya, N. & Alcı, B. (2019). Türk Cumhuriyetleri’nde öğretmenlik mesleği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi (The Journal of International Social Research), 12(63).

Kazak, K. S. (2016). Türk Dünyasında eğitim-Türkmenistan. Ankara: Pegem A. Yayıncılık.

Kazakistan Cumhuriyeti Anayasası. (2020). http://www.constitution.kz/ (Erişim Tarihi: 11.12.2020).

KC EBB. (2018). 2017-2018 eğitim yılı için Kazakistan Cumhuriyeti eğitim sistemi istatistikleri. Astana: Yıllık Ulusal Yayın.

Kınacı, C. (2010). Sovyetlerden günümüze Kazakistan’da kazak dilinde eğitim politikaları. Turkish Studies 5(4): 1304-1319.

Kırgız Eğitim Bakanlığı. (2019). http://biskek.meb.gov.tr/ (Erişim Tarihi:07.02.2019)

Kırgız Cumhuriyeti Eğitim ve Bilim Bakanlığı. (2018). https://edu.gov.kg/ru/about/sistema-obrazovaniya/ (Erişim Tarihi: 05.06.2018).

Korradini, M. & Dergunaova, I. (2012). Türkmenistan meslek eğitimi ve iş piyasasına bakış, AB, ETF programı. http://www.etf.europa.eu/webatt. Nsf/0/FD47BD45ED215CF3C1257A720056B93B/$file/Turkmenistan%20VET%20&%20labour%20market_RU.pdf (Erişim Tarihi: 05.06.2020).

Kurban, V. & Aslanlı, A. (2018). Bağımsızlıklarının yirmi yedinci yılında Türk Cumhuriyetleri (Azerbaycan). İnceleme araştırma dizisi. Yayın No: 61. Editörler: Doç. Dr. Ayşe Çolpan Yaldız, Dr. Murat Yılmaz, Yayın Koordinatörü: Harun Sarıgül, ISBN: 978-9944-237-74-1. Ankara: SalMat Basım Yayıncılık Ambalaj San. Ltd. Şti.

Mamırova, C. (2016). Türk Dünyasında eğitim-Özbakistan. Ankara: Pegem A Yayıncılık.

Mammadov, J. (2008). Bağımsızlık sonrası Azerbaycan eğitim sistemindeki değişim ve gelişmeler. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.

Meredova, M. (2013). Turkmenistan: reforming the education system. London: Education in West Central Asia, ed. By Mah-E-Rukh Ahmed, Bloomsbury, 273-288.

Mete, Y. A. (2013). Güney Kore, Japonya, Yeni Zelanda ve Finlandiya’da öğretmen yetiştirme ve atama politikaları. Turkish Studies-İnternational Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(12): 859-878.

Nessipbayeva, O. & Dalayeva, T. (2013). Developmental perspectives of higher education in the post-soviet countries (for the Cases of Kazakhstan, Uzbekistan, Kyrgyzstan, Tajikistan and Turkmenistan). Procedia-Social and Behavioral Sciences, 89: 391-396.

OECD. (2014). Education at a glance 2014: OECD indicators, OECD publishing, Paris. http://dx.doi.org/10.1787/eag-2014-en (Erişim Tarihi: 24.08.2020).

OECD. (2017). Education at a glance 2017: OECD indicators, OECD publishing, Paris. https://www.oecd-ilibrary.org/education/education-at-a-glance-2017_eag-2017-en (Erişim Tarihi: 24.08.2020).

Orakçı, Ş. (2015). Şangay, Hong Kong, Singapur, Japonya ve Güney Kore’nin öğretmen yetiştirme sistemleri’nin incelenmesi. Asya Öğretim Dergisi (Asian Journal Of Instruction), 3(2): 26-43.

Oran, M. (2018). Ortaokul sosyal bilgiler ve Türkiye Cumhuriyeti inkılap tarihi ve Atatürkçülük dersi öğretim programlarının Azerbaycan ve Türkmenistan’daki eşdeğer derslerin öğretim programlarıyla karşılaştırılması. Yayımlanmamış doktora tezi, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak.

Özdemir, S., Çoban, Ömür & Bozkurt, S. (2020). Öğretmen algılarına göre okul yöneticilerinin 21. yy. eğitim yöneticisi becerileri ile stratejik liderlik davranışları arasındaki ilişki. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 10(2), 399–426. https://doi.org/10.14527/pegegog.2020.014.

Özdemir, C. & Özdemir, E. D. (2017). Kazakistan’da yürütülen eğitim-öğretim faaliyetleri üzerine bir değerlendirme. Демирел атындағы университеттің хабаршысы (Süleyman Demirel Üniversitesi Habarcı Dergisi).

Özsoy, V., Mamur, N., & Sarıbaş, S. (2020). Görsel sanatlar derslerinde görsel kültürün kullanımı: TÜBİTAK-4005 Projesi sonrası katılımcı öğretmenlerin görüşleri. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 10(3), 767–808. https://doi.org/10.14527/pegegog.2020.025.

Polat, F. (2011). Bağımsızlık sonrası Kırgızistan eğitim politikaları ve uygulamaları üzerine bir inceleme. Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 36: 1-18.

Şahan, H. H. (2021). Öğretmen adaylarının eğitim felsefesi eğilimleri ve yaşam boyu öğrenme eğilimleri ile öğretme-öğrenme süreci yeterlikleri arasındaki ilişki. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 10(4), 1325–1367. https://doi.org/10.14527/pegegog.2020.040.

Savaş, S. (2010). Türk Dünyasında eğitim alanındaki gelişmeler ve yenilikler. (Qafqaz Üniversitesi) Journal of Azerbaijani Studies, 6, 21(1): 269-283.

Shuinshina, N. (2006). Türkiye’de Kazakistan eğitim sistemlerinin örgütsel yapılarının karşılaştırılması (merkezi ve taşra teşkilatı açısından). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

Şiraz, F. vd. (2017). Türk Dünyası eğitim raporu-Azerbaycan. Ankara: Pegem A Yayıncılık.

Şişman, M. & Arı, A. (2009). Kırgızistan’da eğitimin temel problemleri ve öğretmenlerin hizmet içi eğitim ihtiyacı. Sosyal Bilimler Dergisi, 21: 133-147.

Talebe Devlet Kabul Komisiyası. (2008). Abituriyent, 1. Bakü.

Taşkaya, S. M. (2014). Sınıf öğretmeni adaylarının Türk Dünyası algısı. Researcher: Social Science Studies, II(2): 44-55.

Toktogulov, B. & Karamatov, O. (2018). Bağımsızlıklarının yirmi yedinci yılında Türk Cumhuriyetleri (Kırgızistan). İnceleme araştırma dizisi, Yayın No: 61. Editörler: Doç. Dr. Ayşe Çolpan Yaldız, Dr. Murat Yılmaz, Yayın Koordinatörü: Harun Sarıgül, ISBN: 978-9944-237-74-1. Ankara: SalMat Basım Yayıncılık Ambalaj San. Ltd. Şti.

Toran, M., & Yağan Güder, S. (2020). Öğretmenlerin mesleki gelişiminin desteklenmesi: Lisans programındaki derslere katılan okul öncesi öğretmenlerinin görüşlerinin incelenmesi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 10(3), 809–868. https://doi.org/10.14527/pegegog.2020.026.

Tülbasiyeva, L. (2007). Kazakistan’ın eğitim sistemi ve yeni gelişmeler. Çev: Dr. Almagül İsina, İslam Ülkeleri Kongresi, 24-27 Ekim, İstanbul. 455-460.

Türkmenistan. (2014). http://www.cografya.gen.tr/siyasi/devletler/turkmenistan.htm (Erişim Tarihi: 16.02.2020).

Türkmenistan Eğitim Sistemi. (2020). Eğitim sistemi, müfredat, yüksek eğitim. http://countrystudies.us/turkmenistan/16.htm (Erişim Tarihi: 25.03.2020).

Türkmenistan Bilimler Akademisi. (2020). http://science.gov.tm (Erişim Tarihi: 04.15.2019).

Türkmenistan Demografi Profili. (2019). https://www.indexmundi.com/turkmenistan/ demographics_profile.html (Erişim Tarihi: 16.02.2019).

Türkmenistan, Eğitim. (2020). http://www.usaid.gov/turkmenistan/education (Erişim Tarihi: 06.07.2020).

Türkmenistan Eğitimin İlkeleri ve Genel Hedefleri. (2020). http://unesdoc.unesco.org/images/0021/002113/211313e.pdf (Erişim Tarihi: 01.10.2020).

UNESCO. (2006). World Data on Education. 6th Edition.

Yaman, B. (2019). Türkiye’de öğretmen yetiştirme ile ilgili yapılan akademik çalışmaların karşılaştırmalı eğitimle incelenmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(87): 240-253.

Zhakanova, G. (2018). Kazakistan ve Türkiye’de lisans düzeyinde resim-iş eğitiminin karşılaştırmalı olarak incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzincan.

Zhumasheva, U. (2018). Sovyet sonrası dönemde Kazakistan’da millî eğitim politikası. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.

Zhyldyz, A. (2018). Türkiye’de ve Kırgızistan’da ortaöğretim okullarında çalışan İngilizce öğretmenlerinin yabancı dil öğretiminde karşılaştıkları sorunlar: bir durum çalışması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Akdeniz Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Antalya.

Downloads

Published

2021-07-01

How to Cite

Ergin, İsmet, Açışlı Çelik, S., & Akkaya, B. (2021). A comparative study on the education systems in the Turkic countries . Pegem Journal of Education and Instruction, 11(3), 67–80. Retrieved from https://pegegog.net/index.php/pegegog/article/view/1284

Issue

Section

Article